Een sexuele ondertoon

In de Grote Arcana (Tarot de Marseille) zien we duidelijk een seksuele ondertoon. Op meerdere kaarten worden sexuele toespelingen gemaakt, sterker nog, het wordt expliciet in beeld gebracht.

Le Bateleur (Dodal tarot)

Le Fol (Noblet tarot)

Als we kijken naar La Maison Dieu kunnen we ons ook niet aan de indruk onttrekken dat hier sprake is van een sexuele ondertoon. Toeval of niet, deze afbeelding lijkt toch echt op een ejaculerende penis. De schacht, de toren zelf, de kroon, de eikel en explosie (bliksem?) en balletjes (zaad?)…

Je zou dit tafereel symbolisch kunnen opvatten als: het “typisch mannelijke”, de Toren (een duidelijk fallisch symbool) heeft een vernietigende werking…

Naar aanleiding hiervan kunnen we een bruggetje maken naar een andere ondertoon in de Grote Arcana: het “terughalen” van het vrouwelijke element, zodat het mannelijke en het vrouwelijke principe weer met elkaar in balans komen. Zeker in de tijd dat de tarot het “licht zag” en de eeuwen die volgden stelden vrouwen weinig voor. De Grote Arcana kan misschien gezien worden als een soort “vroeg feministisch pamflet”.

Dualisme

De Grote Arcana staat vol van de tegengestelden en het nader tot elkaar brengen van deze tegengestelden.

Als we kijken naar de twee eerste echte kaarten van de reeks (Le Bateleur en La Papesse) dan wordt, zoals boven beschreven, de mannelijke en vrouwelijke symbolen in de kaarten benadrukt.

Le Bateleur houdt in zijn linkerhand een staf vast (in de Noblet zelfs een penis) en in zijn rechterhand een balletje, twee typisch mannelijk/vrouwelijke symbolen. Lijkt hij aanstalte te maken om deze twee voorwerpen/symbolen met elkaar te verenigen?

Het überhaupt aanwezig zijn van een vrouwelijke Paus is niet alleen ketters, maar een zeer duidelijk signaal om het “vrouwelijke te promoten”.

Als we Limperatrice en Lemperator naast elkaar leggen, als natuurlijk paar, dan zien we dat de eerstgenoemde zich afwend van haar wederhelft.

Leggen we La Papesse en Le Pape naast elkaar als natuurlijk paar, ook dan zien we dat deze twee zich van elkaar afwenden.

Limperatrice “wijst” met haar scepter op haar vrouwelijk geslachtsdeel.

Schopt Le Empereur tegen zijn vrouwelijke wederhelft aan?

En kijk tussen de benen van deze Keizer: de ruimte die ontstaat wanneer hij zijn benen heeft gekruist…weer die Lozenge!

De Paus heeft zich blik gericht op Cupido en zegent zelfs deze engel! Hij wendt zijn blik af van de monniken (symbool voor de kerk) en kijkt naar de liefde en zegent deze.

In Lamoureux zien we de liefde zelf, een jongeman en zijn geliefde die door Cupido nader tot elkaar worden gebracht (is dat de moeder aan de linkerkant die de keuze voor de jongeman bemoeilijkt?)

Kijk even naar de ruimte die tussen de benen van de jongeman…is dit niet een pijl die wijst naar zijn mannelijkheid?

De twee paarden in de volgende kaart zijn van het mannelijk en van het vrouwelijk geslacht. Beiden lijken andere kant op te willen. Tevens kunnen we zien dat de wielen van de wagen dwars staan (het vrouwelijke wordt een halt toegeroepen). De wagenmenner kan zo zijn best doen om de twee paarden “in goede banen te leiden”, met deze wielen zal de wagen niet vooruit komen.

Trouwens, een algemene regel om de kaarten te “lezen” is om deze te verdelen in een kwadrant. De bovenkant van de kaart stelt het hemelse voor, de onderkant het aardse. De linkerkant het vrouwelijke, “passieve”, ontvankelijke en de rechterkant het mannelijke, “actieve” gevende principe.

Dit wordt mooi geïllustreerd in de laatste kaart “le Monde”. Aan de bovenkant zien we twee figuren met vleugels, aan de onderkant niet. Aan de rechterkant houdt de vrouwfiguur een staf vast en in haar linkerhand een flacon, typisch mannelijk en vrouwelijke symbolen. Aan de linkerkant van de kaart een engel en een stier (herbivoor), “vrouwelijke elementen en aan de rechterkant twee roofdieren, de adelaar en de leeuw (carnivoor), typisch mannelijke symbolen.

In La Justice zien we aan de ene kant het zwaard en aan de andere kant de weegschaal (die trouwens iets schuin lijkt te hangen, is dit een teken van een uit balanszijnd vrouwelijk principe?).

Bekijken we LHermite nader, dan valt op dat hij zijn licht laat schijnen op de rechterkant van de La Justice, de weegschaal, het vrouwelijk symbool.

In het Rad zien we ook een duidelijk thema. Het Rad als cirkel met in het midden de “knop”. De cirkel als vrouwelijk symbool en de knop/punt/stip (Bindu) wordt in vele culturen gezien als mannelijk symbool. Deze afbeelding laat weer het mannelijk en vrouwelijk principe zien die nader tot elkaar komen.

La Force is weer een duidelijke toespeling, de Leeuw, het typisch mannelijk symbool, legt zijn kop in de schoot van de vrouwelijke figuur. Hoe duidelijk! De twee tegengestelden zoeken toenadering…

n.b. In de tarot van Minchiati zien we dat de leeuw is vervangen door een grote pilaar. Deze rust in verticale stand in de schoot van de vrouw…

Van oudsher wordt het cijfer 11 in ieder geval gezien als vrouwelijk symbool, het cijfer lijkt op een poort, een symbool voor het vrouwelijke.

In XIII zien we een mannelijk hoofd en een vrouwelijk hoofd (inclusief 2 kronen). Is dit een verwijzing naar de koning en koningin uit de alchemie?

Temperance laat twee “kruiken” zien, de één mannelijk, de ander vrouwelijk. De stroom vloeistof tussen de twee is een verwijzing naar de verbinding tussen het mannelijke en het vrouwelijke.

Le Diable is voorzien van vrouwelijke borsten en een penis. Een hermafrodiet, alweer de samensmelting van de twee elementen.

n.b. De hele uitstraling van de duivelsfiguur doet toch ietwat houterig en amateuristisch aan. Weliswaar is de gehele Marseille-tarot wat houterig en simpel voorzien menselijke afbeeldingen. Toch zit er in bepaalde kaarten wel degelijk expressie en zijn de gezichten vrij fijn van aard (bijvoorbeeld Le Bateleur, Le Papesse en Limperatrice). We kunnen ons niet aan de indruk onttrekken dat de Duivelsfiguur veel angstaanjagender en expressiever in beeld gebracht had kunnen worden. Sterker nog, het lijkt wel of de centrale figuur een soort carnavalspak aanheeft. De duivelshoorns lijken te staan op een kap die over het hoofd is getrokken, de vleugels lijken niet natuurlijk maar “aangedaan” (zie de rode bevestiging om de torso van de figuur) en de penis lijkt ook “omgedaan” (zie de rode “straps” om de middel). Het lijkt wel een voorbinddildo.

De borsten lijken wel “echt”. Is dit een (lelijke) vrouw verkleed als duivelsfiguur? Aangezien de Grote Arcana doordrongen is van symbolen die het “vrouwelijke” lijken te “promoten”, lijkt het niet dat hiermee bedoeld wordt: “de Duivel is een vrouw, of de vrouw is een symbool van het duivelse”.

Is dit (zelf)spot? Is dit om aan te geven hoe men (de kerk) toentertijd tegen de vrouw aankeek?
Wordt de vrouw hier als de verleider afgebeeld (een naam die ook werd toegepast voor de Duivel). Wordt hier de nadruk gelegd op het sexuele verleiden, dat de niet de man, maar nu eens de vrouw de verleidster is?...

Op Letoille zien we alweer twee kruiken die twee stromen water leeggooien in het water. Het water (vrouwelijk) krijgt er water bij (nog meer vrouwelijk)…

Is de figuur op de kaart zwanger? (mannelijk-vrouwelijk herenigd in een kind?). Die toespeling lijkt wel gemaakt te worden door de wat dikkere buik van de vrouw en de aandacht wordt tevens getrokken naar de navel (is dit een oog?)…

La Luna en Le Soleil nemen we beiden; dit is één van de bekendste/belangrijkste symbolen uit de tarot van Marseille. In La Luna zien we dat de maan zit genesteld in een cirkel (zon), symbool voor een zonsverduistering, op zich een symbool voor het mannelijke dat samensmelt met het vrouwelijke.

Deze twee kaarten dienen samen gezien worden en is bedoeld als “huwelijk” tussen het mannelijk en vrouwelijk principe.

In La Luna zien we tevens twee torens, ook weer een verwijzing naar het vrouwelijk principe (poort, symbool voor de vulva, de vagina, het geboortekanaal etc.).

In Le Soleil zien we twee figuren, de linker vrouwelijk, de rechter mannelijk, die elkaar tegemoet treden.

Op de één na laatste kaart zien we een vrouw, een man en (hoogstwaarschijnlijk hun kind). Waarom is dit kind trouwens alleen van achteren te zien?)

Het graf waaruit het kind oprijst staat waarschijnlijk symbool voor het geboortekanaal van de vrouw. Het graf is een hol “vat”, dit wordt vaak geassocieerd met het geboortekanaal (ook in de rituelen van de vrijmetselarij).

De wederopstanding is een geboorte. **

We zijn aangekomen bij de laatste kaart van de Grote Arcana, Le Monde. De voltooiing, het hoogst haalbare, de kaart met de “hoogste waarde” (ook bij het spel “tarot” dat vroeger werd gespeeld met deze kaarten en in sommige delen van Frankrijk en Italië nog steeds…).

Het hoogst haalbare is dus kennelijk een vrouwelijke figuur.

Deze voorstelling was in die tijd een hele bekende. Het was een figuur (in de Christelijke traditie) waarin Christus werd afgebeeld in een mandorla met aan weerszijden in de hoeken de vier evangelisten. Ook op sommige van deze afbeeldingen zien we een Jezus-figuur met borsten. Dat was in de tijd een “normaal” en algemeen beeltenis die soms voorkwam in christelijke kunst. Je zou dus zeggen dat de Christus het hoogst haalbare is en voor de voltooiing symbool staat. Echter!, de vraag is dan heel simpel, waarom wordt de centrale figuur niet gewoon weergegeven als een geijkte Jezus-figuur, met baard enz. De figuur op de tarotkaart heeft toch wel erg veel feminiene trekken, het gezicht, het haar, de vrouwelijke vormen, de vrouwelijke beweging en natuurlijk de borsten (al geeft dát niet alleen de doorslag…). Dit móet wel een vrouwelijke figuur voorstellen, de Terra Mater (moeder aarde), de Sophia van de Gnostici enz.

In haar handen een mannelijk symbool (staf) en een vrouwelijk symbool (flacon). Deze symbolen zien we ook terug in Le Bateleur (staf, (“tas” op tafel), vagina tussen benen)…

Zoals al eerder beschreven wordt in deze kaart het hemelse en het aardse samengebracht (de figuren met vleugels en de twee onderste figuren) en het mannelijke en vrouwelijk element samengebracht (de carnivoren en de herbivoren).

n.b. De mandorla kan gezien worden als een symbool voor het vrouwelijke geboortekanaal.

Het lijkt of het grote doel van de Grote Arcana is: het “promoten” van het vrouwelijk element en de balans herstellen tussen het mannelijke en het vrouwelijke.

**We hebben het net gehad over de (weder)geboorte van het kind in Le Jugement.

Dan valt meteen iets op als we de symboliek eens nader bekijken van de kaarten XVI, XII, XIII, XIIII en XX (we zouden kaart XV er ook nog voor kunnen zetten:

Leggen we de kaarten naast elkaar, dan is er maar weinig fantasie voor nodig om in deze kaarten een zwangerschap te zien.

De verleiding, de verzoeking (XV)

De bevruchting (XVI)

De zwangerschap (XVII)

De mannelijke en vrouwelijke elementen die samenkomen (XVIII en XVIIII)

De geboorte (XX)

De geboorte (XXI) uit de mandorla (het geboortekanaal). De figuur lijkt de wereld in de stappen, een nieuw leven…

Een ander thema wat aandacht behoefd zijn de gekruiste benen van de drie figuren op de volgende kaarten: Le Imperateur, Le Pendu en Le Monde, 4, 12 en 21).

De gekruiste benen krijgen op deze manier de vorm van de letter “X”. We kunnen daarbij denken aan de letter X, of aan de X als “markeerpunt”.

Zien we het als een letter, dan is dit de 24^e letter van het alfabet. We hebben drie X’en, dus, 24, 24, 24. Tellen we de cijfers op (2+4=6), dan krijgen we: 666!, een verwijzing naar de Duivel, misschien wel naar “Le Diable”, zie boven.

Zien we de X als markeerpunt, dan worden de drie kaarten (IIII, XII en XXI) gemarkeerd. Zetten we dit naast elkaar, dan krijgen we: 4, 12, 21, oftewel: 4,1,2,2,1. We leggen de link met het Hebreeuwse/Griekse alfabet…Delta, A,B,B,A…”Delta ABBA”.

Delta staat voor het vrouwelijk symbool, de driehoek. Delta staat symbool voor de Yoni, de vulva, het geboortekanaal. ABBA is de naam voor de Hebreeuwse God, die vaak als een man afgebeeld wordt. Je zou dus kunnen zeggen: het mannelijke principe (ABBA) komt voort uit het vrouwelijke principe (Delta), het vrouwelijke als levensgevende principe.

Laten we het 7x3 diagram is nog eens bijhouden (zie “afbeeldingen”).

Als we kijken naar de meest linkse kolom (I, VIII en XV), dan kunnen we opmerken dat alle drie de figuren met de ene arm naar boven wijzen en met de andere arm naar beneden. De figuur op Le Bateleur houdt de staf omhoog en het balletje naar beneden. De figuur op La Justice houdt de weegschaal naar beneden en het zwaard omhoog. De Duivelse figuur op Le Diable houdt zijn linkerhand omhoog en de rechterhand omlaag (links staat voor het vrouwelijke en rechts voor het mannelijke).

Dit impliceert een verwijdering van de twee mannelijke en vrouwelijke elementen.

Kijken we naar de meest rechtse kolom (VII, XIIII en XXI), dan volgt daaruit dat hier wordt getracht de mannelijke en vrouwelijke elementen met elkaar te verenigen: de wagenmenner probeert de twee paarden (mannelijk en vrouwelijk) dezelfde kant op te laten lopen. De figuur op Temperance laat de mannelijke en vrouwelijke elementen in elkaar overvloeien en de figuur op Le Monde brengt ook deze elementen samen (staf en flacon).

Nu doen we het anders en nemen we het 7x3-diagram als uitgangspunt, met het zogenaamde “troefelement”, het “heersende” element. Hiermee bedoelen we: de derde kaart “heerst over de vorige twee”. Bijvoorbeeld: La Papesse “heerst” over de “gewone man”, Le Mat en Le Bateleur. Le pope “heerst” over de elite (Imperatrice en Imperator).

Nu kunnen we kiezen voor twee diagrammen, ééntje mét en ééntje zonder Le Mat (die eigenlijk geen vaste plek heeft in de reeks).

We krijgen dan het volgende:

Mét le Mat:

012

345

678

91011

121314

151617

181920

Le Monde blijft dan over als “quintessence”.

De kaarten die “heersen” over de vorige twee:

-2 (La Papessa)……een vrouwelijke kaart

-5 (Le Pape)………..een vrouwelijk principe: de ontvankelijkheid  van de Paus

-8 (La Justice)……..een vrouwelijke kaart

-11 (La Force)……..een vrouwelijke kaart

-14 (Temperance)…een vrouwelijke kaart, plus de “mediator”

-17 (Le Toille)………een vrouwelijke kaart

-20 (Le Jugement)…een vrouwelijk principe, het symbolische baren…

Laten we Le Mat weg, dan krijgen we:

123

456

789

101112

131415

161718

192021

De kaarten die “heersen” over de vorige twee worden dan:

-3 (Limperatrice)……een vrouwelijke kaart

-6 (Lamoureux)……..Amor, een vrouwelijk principe

-9 (Lehermite)………het teruggetrokkenne van de Heremiet, een vrouwelijk principe

-12 (Le Pendu)……..het passieve, een “vrouwelijk” principe

-15 (Le Diable)……..op het eerste gezicht een mannelijk principe, maar, zie boven…

-18 (La Luna)……….een vrouwelijke kaart

-21 (Le monde)……..een vrouwelijke kaart

Welke diagram we ook gebruiken, het vrouwelijke element heerst over de vorige twee kaarten, waarbij opgemerkt moet dat bij het eerste diagram de middelste kaarten mannelijke kaarten zijn en bij het tweede diagram de eerste kaarten puur mannelijk zijn.

Hét diagram van de Grote Arcana (zoals we al eerder beschreven in een vorig artikel  is de lemniscaat.

De lemniscaat komt voor in de hoeden van Le Bateleur en La Force (de twee eikpunten van de twee cycli) en twee maal in de mandorla van Le Monde. Ook de “twee van munten” is een lemniscaat.

Zoals we eerder beschreven hebben verdeeld deze lemniscaat de Grote Arcana in twee gedeelten (cycli). Dit idee is voor het eerst geopperd door Alfred Douglas.

Van Le Bateleur tot La Rove de Fortune (eerste cyclus) en van La Force tot Le Monde.

De eerste cirkel kunnen we beschrijven als de “vrouwelijke cyclus”, de ontvankelijke, de naar binnen gerichte cyclus. De tweede cirkel kunnen we beschrijven als de “mannelijke cyclus”, de naar buiten gerichte cyclus.

Als we de kaarten daadwerkelijk op deze manier op tafel leggen dan zien we dat bij de eerste cyclus de kaarten naar binnen wijzen en bij de tweede cyclus naar buiten.

Tenslotte wijzen we erop dat iedere kaart het exacte midden gemarkeerd wordt door danwel de navel, dan wel de schoot van de persoon...